Lubelskie zamki i pałace – śladami polskiej historii

Jakie zamki zobaczyć w województwie lubelskim? Które pałace są warte odwiedzenia?

To nie jest łatwe pytanie. Aby na nie odpowiedzieć, zacznę od rysu historycznego. Zamków i pałaców na terenie lubelskiego znajdziemy kilkadziesiąt. Jednak, jeszcze przed II Wojną Światową było ich o wiele więcej. Powojenne zniszczenia, ale też nacjonalizacja majątków ziemskich sprawiła, że wiele miejsc zostało opuszczonych, uległo ruinie i zniknęło z mapy Polski.

Do wpisu wybrałam pięć wyjątkowych miejsc. Niektóre znalazły się na niej ze względu na niepowtarzalne walory widokowe, inne ze względu na historię. Pałac w Kozłówce odwiedziłam z jeszcze innego powodu: to tam znajdują się jedne z najpiękniejszych wnętrz pałacowych w Polsce. Wszystkie łączy jedno: są niesamowicie fotogeniczne.

Lista lubelskich zamków i pałaców jest jak najbardziej subiektywna, dlatego jeśli uważasz, że inne miejsca są równie ciekawe i powinny się na niej znaleźć, zostaw swój komentarz. Chętnie zajrzę tam w przyszłości.

Lubelskie zamki i pałace – mapa odwiedzonych atrakcji

Na początek, najważniejsze, bowiem bez planu podróży ani rusz. Przygotowałam dla Was mapę z odwiedzonymi przeze mnie zamkami i pałacami. Mam nadzieję, że mapa pomoże Wam się odnaleźć w trakcie podróży, wyznaczyć trasy i cieszyć się wycieczką. Znajdziecie na niej ciekawe miejsca i punkty, które wymieniam w tym wpisie.

Możecie ją dodać do aplikacji Google Maps, wystarczy wejść na stronę poprzez telefon, kliknąć w prawym górnym rogu na powiększenie mapy [ ] i automatycznie uruchomi się aplikacja z poniższą mapą.

Pałac w Kozłówce – niezwykłe wnętrza i muzeum

Odwiedziłam dziesiątki zamków i pałaców w Polsce, ale nigdzie nie widziałam takich wnętrz, jak właśnie tam. Nie mówię tego bezpodstawnie, bowiem Kozłówka to jedna z najlepiej zachowanych rezydencji w Polsce. Mnóstwo obrazów, pamiątek, wyposażenia i sprzętów, które przetrwały okres wojny bez poważniejszych strat. Zwiedzanie tego miejsca to prawdziwa gratka dla każdego miłośnika zabytków! Tu nawet elementy wyposażenia, takie jak lampy i piece kaflowe przypominają prawdziwe dzieła sztuki.

Na wstępie, niezwykłe wrażenie robi bogato zdobiona, wyłożona marmurami klatka schodowa. Ściany wypełniają obrazy, oprawione w złocone ramy. Warto o nie spytać, wiele z nich to portrety rodzinne, np. Tomasza i Katarzyny, Jana i Marii Kazimiery Zamoyskich. Jednak w pałacu w Kozłówce na uwagę zasługuje każdy zwiedzany pokój. Ciężko się zdecydować, który z nich jest najpiękniejszy. Wielu mówi, że Salon czerwony, czyli najbardziej reprezentacyjne pomieszczenie w pałacu. Zwolennicy miejsc, w którym nie ma aż tyle przepychu, często stawiają na Salon Biały, który jest bardziej kameralny, nazywany często Pokojem Gobelinowym. W Kozłówce możemy zobaczyć, jak mieszkał hrabia Konstanty Zamoyski: zwiedzimy jego gabinet i sypialnię, lecz nie będą to jedyne przepiękne pomieszczenia w pałacu. Na miłośnikach książek ogromne wrażenie wywiera biblioteka, w której znajdziemy około 6700 książek, w tym 572 starodruki.

W ogrodzie, utrzymanym w stylu francuskiego baroku spotkamy spacerujące pawie, a każdy kąt tego miejsca jest niezwykle fotogeniczny. To świetne miejsce na sesje zdjęciowe – korzystając z okazji przebrałam się w jedną z historycznych sukien i przez moment mogłam poczuć się jak za dawnych lat. Niesamowite doświadczenie, które pozwala poczuć historię na własnej skórze.

Ciekawostki o Pałacu w Kozłówce

Pałac w Kozłówce również z zewnątrz robi niesamowite wrażenie. To tu znajduje się przepiękna kaplica wzorowana na wersalskiej. Nic dziwnego, że Kozłówkę można było zobaczyć w wielu kultowych, polskich produkcjach. Część pałacowych wnętrz Stanisław Bareja wykorzystał w komedii „Poszukiwany, poszukiwana”. Kozłówkę można zobaczyć w „Ziemi Obiecanej”, „Człowieku z marmuru” i „Biesach”. Fragmenty seriali takich jak „Stawka większa niż życie” oraz „Czterej pancerni i pies” również były kręcone w pałacu.

Pałac w Kozłówce położony jest w pobliżu Kozłowieckiego Parku Krajobrazowego, a dokładniej w jego otulinie. Wycieczka po lesie może być doskonałym uzupełnieniem wizyty. Jeśli jeszcze zastanawiacie się, czy odwiedzić Kozłówkę – zobaczcie na zdjęcia, jak tu jest pięknie!

Pałac w Kozłówce – godziny otwarcia

W roku 2021 Muzeum będzie otwarte od 4 maja do 28 listopada (oprócz: poniedziałków, 3 czerwca, 1 i 11 listopada). Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem w grupach do 25 osób, dzienny wstęp jest ograniczony.

Godziny zwiedzania pałacu (muzeum):

lipiec-październik 10.00–16.00

listopad 10.00–15.00

Poniedziałek: zamknięte. W tym terminie można umówić sesje zdjęciowe.

Pałac w Kozłówce – cennik

bilet normalny    28,00 zł
bilet ulgowy        14,00 zł
bezpłatnie: w środy (dzienna ilość wstępów jest limitowana)

Cennik biletów: powozownia
bilet normalny     8,00 zł
bilet ulgowy         4,00 zł

Parking przy pałacu jest dodatkowo płatny.

Zamek w Janowcu nad Wisłą

Jeśli zamiast eleganckich wnętrz wolicie czuć ducha czasu i podziwiać wyjątkowe krajobrazy, koniecznie wpadnijcie do Janowca. Zamek położony jest na wysokiej, stromej skarpie nad Wisłą z której rozciągają się niesamowicie piękne widoki. Ten renesansowy zamek budowany w latach 1508–1526 robi kolosalne wrażenie, mimo że część zamku jest obecnie ruiną trwałą. Warto dodać, że Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym dokonało częściowej odbudowy zamku i dziś, poza zabezpieczonymi ruinami możemy zobaczyć, jak wyglądało to miejsce w przeszłości, nie tylko oczyma wyobraźni. Janowiec jest niesamowicie fotogeniczny, zarówno z ziemi, jak i z lotu ptaka. Nie wszystkie zamkowe ruiny mają w sobie urok, a moim zdaniem Janowiec ma go naprawdę dużo.

Zamek w Janowcu skrywa chyba najwięcej ciekawych tajemnic i historii ze wszystkich, które odwiedziłam. Zacznę od tego, że w 1783 Jerzy Marcin Lubomirski przegrał go w karty! Nie słyszałam podobnej historii w Polsce i myślę, że to może być ewenement na skalę światową. Poza tym, był to jedyny prywatny zamek w PRL-u. Co ciekawe, dawniej zamek należał do największych w Polsce. Jego wymiary to 121 x 71 metrów!

Więcej inspiracji znajdziesz na moim Instagramie:

Legenda o Czarnej Damie

Wspominając to miejsce, warto przytoczyć legendę o Czarnej Damie, czyli o Helenie Lubomirskiej, córce dawnych właścicieli, która zabiła się z powodu nieszczęśliwej miłości. Zakochała się w biedaku, który został odrzucony przez jej rodziców. Według legendy jej duch ukazuje się w ruinach Janowca podczas pełni księżyca. Nie wierzycie? W zamku można zarezerwować nocleg i sprawdzić to na własnej skórze! Poza tym, Obecnie w zamku mieści się muzeum z ekspozycją poświęconą historii Janowca. Zwiedzanie zamku, w tym dziedzińca i krużganków jest płatne. Godziny otwarcia i cennik jak poniżej.

Dodam, że większość osób podróżuje tylko do Kazimierza Dolnego, położonego dosłownie po drugiej stronie Wisły, nie docierając do Janowca. Moim zdaniem błędnie, bo zamek w Janowcu jest przepiękny i aby dostać się do niego z Kazimierza, można popłynąć promem. Czas przeprawy to jakieś 15 minut. Haczyk jest taki, że prom kursuje w sezonie (my płynęliśmy z końcem października, ale wiele zależy od stanu wody). Poza sezonem można pojechać samochodem, ale trasa jest nieco dłuższa.

Zamek w Janowcu – godziny otwarcia

• w okresie od 09 października 2021 do 31 października 2021: zamek jest otwarty codziennie w godz. 10:00-17:00
• w okresie od 1 kwietnia do 30 września: codziennie w godz. 10:00-17:00
• krużganki i dziedziniec czynne codziennie w godz. 09:00-17:00 / od 1 maja do 31 sierpnia czynne do godz. 19:00

Zamek w Janowcu – cennik

• bilet normalny (zamek i dwór) – 12 zł
• bilet ulgowy (zamek i dwór) – 8 zł
• bilet na dziedziniec i krużganki (bez wystaw na zamku i we dworze) w godz. 10:00-19:00 (w okresie do 1 maja do 31 sierpnia) – 7 zł
• W listopadzie 2021r. dniem wolnego wstępu (bezpłatnego) jest PIĄTEK. W dzień wolnego wstępu obowiązuje wyłącznie zwiedzanie indywidualne lub zwiedzanie grupowe po uprzedniej rezerwacji (do wyczerpania miejsc).

Pałac Czartoryskich w Puławach

Zwiedzając lubelskie zamki i pałace warto pamiętać o Puławach. Historia Pałacu Czartoryskich zaczyna się XVII wieku, kiedy został wzniesiony przez rodzinę Lubomirskich. Jednak bardziej znana część historii pałacu związana jest z rodziną Czartoryskich, którzy zajęli się jego odbudową i rozbudową w XVIII wieku. Wtedy też Czartoryscy należeli do najbogatszych rodzin Rzeczypospolitej. Odwiedzając muzeum, możemy dowiedzieć się więcej o historii pałacu i rodziny.

Warto wiedzieć, że to Izabeli Czartoryskiej zawdzięczamy sporą część ekspozycji. To ona zgromadziła niezwykłe pamiątki z całego świata, często sentymentalne i osobiste. Zobaczymy gałązkę cedru, posadzoną na grobie Waszyngtona w Ameryce, pukiel włosów króla Zygmunta Starego, miecze krzyżackie, gwóźdź z trumny Anny Jagiellonki. Na najwyższym piętrze znajdziemy wieńce, wykonane setki lat temu z drobnych koralików. To prawdziwe dzieła sztuki, znalezione w rodzinnym grobowcu!

Jeśli odwiedzicie Pałac Czartoryskich w Puławach, nie zapomnijcie zwiedzić przypałacowego ogrodu, po którym majestatycznie przechadzają się pawie. Do pałacu przynależy również park, do którego warto się wybrać. To tu znajduje się Dom Gotycki, Świątynia Sybilli czy Dom Aleksandryjski.

Niestety, po tym, jak Adam Jerzy Czartoryski, czyli syn Izabeli, za udział w powstaniu listopadowym zostaje skazany na śmierć, rodzina opuszcza Polskę. Majątek częściowo przepada, ale udaje się ocalić wcześniej wspomnianą bibliotekę czy zbiory ze Świątyni Sybilli i Domu Gotyckiego. Mówiąc o Puławach, nie można zapominać o tym, że miasto, z racji ożywionego życia artystycznego zwano polskimi Atenami.

Pałac w Puławach – godziny otwarcia

• 00-17.00 w sezonie letnim (1 kwietnia – 30 września)

W sezonie letnim udostępnione są do zwiedzania obiekty parkowe (Dom Gotycki, Świątynia Sybilli, Dom Aleksandryjski). W poniedziałki obiekty parkowe są nieczynne.

• 00-16.00 w sezonie zimowym (1 października – 31 marca)

Pałac w Puławach – cennik

Ruiny zamku w Kazimierzu Dolnym

Kazimierz Dolny to chyba najpopularniejsze z wymienionych do tej pory przeze mnie miejsc. Nic dziwnego – miasteczko jest piękne, malowniczo położone, z dobrym dojazdem zarówno z Lublina i z Warszawy. Zwiedzając Kazimierz Dolny, nie można zapomnieć o malowniczo położonych ruinach zamku. To z niego widać niezwykle piękną panoramę doliny Wisły. Zamek w Kazimierzu Dolnym został zabezpieczony w latach 1958-1960 w formie trwałej ruiny, po czym miejsce udostępniono do zwiedzania.

Warto wiedzieć, że to zamek z naprawdę długą historią, który powstał w latach 40. XIV wieku z fundacji Kazimierza Wielkiego. W tym czasie Kazimierz był ważnym miastem portowym. Jego historia przez wiele lat była dość burzliwa: został spalony w trakcie Potopu Szwedzkiego, następnie odbudowany, kolejno w zamku wybuchł pożar, a to tak naprawdę dopiero początek. Podobnie jak w przypadku Pałacu w Puławach, zamek należał do rodziny Czartoryskich, a poprzez udział Adama Czartoryskiego w powstaniu, zamek został skonfiskowany i przeszedł na własność Skarbu Państwa.

Legenda o Esterce

Z zamkiem w Kazimierzu powiązana jest legenda o Esterce i jej miłości do króla Kazimierza Wielkiego. Esterka była Żydówką z którą król spotykał się potajemnie. Zbudował na te spotkania zamek, który był połączony podziemnym korytarzem z Kazimierzem Dolnym. Do dziś zamek w Bochotnicy, choć pozostały po nim ruiny, zwany jest zamkiem Esterki.

Nie był to zwykły romans, bowiem trwał wiele lat, Estera urodziła kilka, rzecz jasna nieślubnych dzieci królowi, a dokładniej synów: Niemierzę i Pełkę. Niestety, król śmiertelnie zachorował i ich spotkanie nie było możliwe. Król na łożu śmierci zapisał pierworodnemu synowi kilka wsi, lecz po jego śmierci Estera z dziećmi opuściła kraj.

Istnienie Esterki potwierdza Jan Długosz, piętnastowieczny kronikarz, który w swoich notatkach zapisał, że król „na prośby wspomnianej nałożnicy Estery dokumentem królewskim przyznał wszystkim Żydom mieszkającym w Królestwie Polskim nadzwyczajne przywileje i wolności.” Jednak jest to jedyne świadectwo, podważane przez wielu historyków. Jak było w rzeczywistości, możecie ocenić sami, wybierając się do Kazimierza Dolnego.

Zamek w Kazimierzu Dolnym – godziny otwarcia

• maj – wrzesień: codziennie 10:15 – 18:00, w weekendy 10:15 – 20:00
• kwiecień i październik: codziennie 09:15 – 17:00
• listopad – marzec: codziennie 10:00 – 16:00

Zamek w Kazimierzu Dolnym – cennik

• Bilet wstępu upoważnia do wejścia na zamek i wieżę strażniczą, potocznie zwaną basztą.
• Bilet normalny – 10 zł
• Bilet ulgowy – 7 zł
• Dzieci do 7 lat – wstęp wolny (dotyczy wejść indywidualnych)
• Mieszkańcy gminy Kazimierz Dolny – wstęp wolny

Zamek Lubelski / Muzeum Narodowe w Lublinie

Na sam koniec zostawiłam Zamek Lubelski. Nie sposób go nie odwiedzić, będąc w Lublinie i moim zdaniem, robi niesamowite wrażenie. Jednak jego historia nie jest tak pozytywna, jak jego wygląd. Zamek Lubelski został zbudowany w XII wieku i jego przeszłość jest dość burzliwa. Przełomową datą w dziejach zamku był rok 1341 kiedy nastąpił najazd Tatarów na Lublin. Po tym wydarzeniu król Kazimierz Wielki zdecydował o wystawieniu murowanego zamku w miejscu drewnianego grodu. Dnia 1 lipca 1569 roku na zamku w Lublinie podczas walnego sejmu Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego, z udziałem króla Zygmunta Augusta została podpisana unia polsko-litewska zwana Unią Lubelską. W XVII wieku podczas potopu szwedzkiego, zamek popadł w ruinę. Dopiero w XIX wieku w miejscu zniszczonych budowli zaplanowano budowę gmachu więziennego. Przez 128 lat pełnił funkcję więzienia, a jeszcze w 1954 roku dokonano w nim wyroku śmierci.

W Zamku Lubelskim znajduje się Muzeum Narodowe. Jego zwiedzanie dzieli się na trzy części:

• Ekspozycje stałe Muzeum Narodowego w Lublinie
• Wieża zamkowa (romański donżon), który został wybudowany w XIII wieku
• Kaplica Trójcy Świętej, z niesamowitymi freskami rusko-bizantyjskimi z 1418 r.

Województwo lubelskie to teren o bogatej historii i kulturze, a w Muzeum Narodowym w Lublinie znajdziemy wiele dowodów o tym świadczących. To tu znajduje się oryginalny obraz Unia Lubelska 1569, autorstwa Jana Matejki. W Kaplicy Trójcy Świętej obok niezwykłych malowideł warto zwrócić uwagę na podrapane ściany. Co ciekawe, to nie współczesny wandalizm, tylko inskrypcje pamietające czasy Unii Lubelskiej.

Legenda o Czarciej Łapie

O zamku w Lublinie można opowiadać i opowiadać. Dziś przytoczę jedynie legendę, która przyda się, jeśli zwiedzacie zamek z dziećmi. W Muzeum Narodowym w Lublinie, czyli w Zamku Lubelskim znajduje się stół z tzw. Czarcią Łapą. Skąd się wzięła? Ano, przed setkami lat trwał proces biednej wdowy i bogatego magnata, który przekupił sędziów. Wdowa straciła dom, i w rozpaczy krzyknęła „nawet czarci wydaliby lepszy wyrok!”. I tak się stało, że w jej obronie przybyli czarci, którzy na stole odbili swoją rozgrzaną piekielnym ogniem dłoń. Sędzia musiał zmienić wyrok, a wdowa odzyskała swój dobytek. Dzięki temu, do dziś w Lublinie można podziwiać odcisk dłoni diabła.

Zamek Lubelski – godziny otwarcia

Zamek Lubelski – cennik

Źródło: strona Muzeum Narodowego w Lublinie.

Zamki i pałace w lubelskim – które jeszcze warto zobaczyć?

Wybrałam dla Was pięć miejsc, które mogą być wspaniałym początkiem odkrywania zabytków w tym regionie. Taką ilość można odwiedzić podczas jednego, naprawdę intensywnego weekendu. Jestem pewna, że część z Was powie, że zamków i pałaców w województwie lubelskim jest więcej. Ciężko się z tym nie zgodzić.

Poza wymienionymi przeze mnie zamkami i pałacami, na Lubelszczyźnie zabytków, które warto odwiedzić. Ciekawe zamki i pałace znajdziecie m.in. w Białej Podlaskiej, Radzyniu Podlaskim, Lubartowie, Kocku i wielu innych miejscach.

Jak wspomniałam na początku, w tym regionie znajdziemy mniej zamków i pałaców niż w zachodniej Polsce. Prawdopodobnie z tego powodu, większość zabytków w lubelskim jest niezwykle zadbana, a ich historia na tyle ciekawa, że zwiedzanie będzie stanowić wspaniały początek odkrywania kart przeszłości.

Jeśli zwiedzaliście lubelskie zamki i pałace, czekam na Wasze polecenia i rekomendacje. Co najbardziej się Wam podobało? Macie jakieś rady dla podróżujących?

Nocleg na Lubelszczyźnie

W województwie lubelskim możemy spać w hotelach, pensjonatach, gospodarstwach agroturystycznych. Tak jak pisałam, w Zamku w Janowcu można zarezerwować nocleg, tak więc jest w czym wybierać. Podróżując z dziećmi możecie skorzystać z Bonu Turystycznego – wybór jest naprawdę duży. Wszystkie miejsca, które są objęte tą akcją znajdziecie na stronie Lubelskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej.

Pomysły na podróże po województwie lubelskim

Podróżujesz po województwie lubelskim i szukasz pomysłów na wycieczki? Przygotowałam dla Ciebie:

• Wpis o Lublinie: Lublin: atrakcje i piękne miejsca na weekendowy wypad
• Inspiracje na podróż po Janowie Lubelskim i Roztoczu: Roztocze – niezwykłe miejsce, do którego chce się wracać
• Jeśli wybierasz się do Nałęczowa, może zainteresować Cię: Nałęczów – więcej niż sanatorium
• A jeśli planujecie wycieczkę tropem zabytków wschodniej Polski, sprawdźcie ten wpis: Podkarpackie zamki i pałace, które warto odwiedzić
• Więcej zamków w Polsce: Najpiękniejsze zamki w Polsce. Które warto odwiedzić?
• Właśnie podróżuję po województwie lubelskim, dlatego koniecznie odwiedź mój Instagram i Facebook. Tam na bieżąco dodaję pomysły i piękne miejsca z Lubelszczyzny!

Wpis ten powstał w ramach konkursu Turystyczne Mistrzostwa Blogerów organizowanego przez Polską Organizację Turystyczną, w którym reprezentuję województwo lubelskie.

Bardzo dziękuję Lubelskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej  za wsparcie: zarówno merytoryczne, jak i serdeczną, przyjacielską pomoc przy tworzeniu materiałów.

Zobacz również:

Zamki w Polsce. Top 16, które trzeba zobaczyć

Zamki i pałace Opolszczyzny, które warto zobaczyć

Zamki i Pałace Dolnego Śląska. Które miejsca warto zobaczyć?

Podkarpackie zamki i pałace, które warto odwiedzić

Zamek Czocha – odkryj jego historie i tajemnice

Zamek Książ. Perełka na mapie Dolnego Śląska

Zamek Moszna – bajkowy pałac, który musisz zobaczyć