Co zwiedzić w Lahore, drugim co do wielkości mieście w Pakistanie

Lahore to drugie co do wielkości miasto Pakistanu i stolica prowincji Pendżab. Leży nad rzeką Ravi w północno-wschodniej części Pendżabu i liczy ponad 13 milionów mieszkańców. Większe pod tym względem jest tylko Karachi. Jest to jeden z najbardziej istotnych ośrodków przemysłowych i gospodarczych w kraju i większość osób przybywa do Lahore właśnie w interesach.

Jest to miasto z długą historią, więc jest oczywiście co zwiedzać, jest mnóstwo zabytków, wąskich uliczek i targowisk. Jeśli byliście wcześniej tylko w Islamabadzie, to Lahore jest zupełnie innym miastem: jest pełne gwaru, szalonego ruchu drogowego i chaosu.

Dziś zabiorę Was w podróż po tym fascynującym mieście. Atrakcje Lahore: czas, start!

Łaźnia Shahi Hammam

Shahi Hammam, znana również jako Wazir Khan Hammam, to turecka łaźnia, która została zbudowana w 1635 roku za panowania cesarza Shah Jahana. Budową zajął się główny lekarz dworu Mogołów, Ilam-ud-din Ansari, który był powszechnie znany jako Wazir Khan. 

Łaźnia miała ponad dwadzieścia połączonych ze sobą pomieszczeń i była przeznaczona do użytku publicznego. Składała się wówczas z trzech części: pierwszej służącej za garderobę, drugiej oferującej ciepłe kąpiele i trzeciej, z gorącą wodą. Łaźnie te były odpowiednio podzielone na łaźnie dla kobiet i mężczyzn, a poza komorą recepcyjną posiadały również salę modlitewną. Większość pomieszczeń została zachowana w nienaruszonym stanie. 

Shahi Hammam odrestaurowano w latach 2013-2015, co przyniosło świetne efekty. Łaźnia widnieje na liście zabytków UNESCO.

13 bram Lahore

Bramy Lahore służyły niegdyś jako trzynaście różnych wejść do otoczonego murami miasta. Część z nich uległa zniszczeniu z upływem czasu, jednakże panujący w Pakistanie w latach 1849 – 1947 Brytyjczycy zrekonstruowali i odnowili kilka z nich. Najsłynniejszą jest Brama Delhi, lecz Bramy: Roshnai, Akbari, Sheranwala, Kashmiri i Masti również są warte uwagi. 

Delhi Gate – jak sama nazwa mówi – otwierała się na wschód, w kierunku Delhi, ówczesnej stolicy imperium Mongołów. Służyła wówczas jako główna brama do Lahore, a jej drzwi były zamykane każdej nocy. Jest to szczególny przykład mongolskiej architektury, z kunsztownymi rzeźbieniami, inkrustacjami oraz wieżami. 

To, ile dzieje się przy tej bramie nie da opisać się słowami. Zdjęcia mogą pomóc zobrazować energię i chaos tego miejsca.

Meczet Wazir Khan

Meczet Wazir Khan to XVII-wieczny meczet, który został oddany do użytku za panowania cesarza Shah Jahana. Meczet został zamówiony przez głównego lekarza dworu Mogołów, wspomnianego już wcześniej Hakeema Ilam-ud-din Ansari, czyli Wazir Khana. Budowa rozpoczęła się w 1634 r. i zajęła siedem lat. Meczet znajdziemy na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Uważany za najpiękniejszy meczet z epoki Mogołów, Wazir Khan słynie z ręcznie malowanych płytek z misternymi wzorami, które są znane jako kashi kari, a także fresków zdobiących wewnętrzne ściany. Budynek jest poddawany gruntownej renowacji od 2009 roku, w 2024 wygląda jak na zdjęciu. Jeśli zamierzacie go odwiedzić, pamiętajcie o odpowiednim stroju (kobiety mają mieć zasłonięte również włosy).

Meczet Badshahi

Meczet Badshahi to ikoniczny meczet kongregacyjny, który powstał na rozkaz mongolskiego cesarza Aurangzeba. Budowę zakończono w 1673 roku. Mieści się naprzeciwko Fortu Lahore i jest uznawany za jeden z najbardziej charakterystycznych zabytków miasta. To największy meczet z epoki Mongołów i trzeci co do wielkości meczet w Pakistanie.  

Nad wejściem góruje mnóstwo niewielkich wieżyczek, które zostały wykonane z marmuru i czerwonego piaskowca. Przy bramie widać napis upamiętniający budowniczych. Zewnętrzna część meczetu została ozdobiona rzeźbieniami z białego marmuru z motywami kwiatowymi, które są charakterystyczne dla sztuki Mongołów.

W Meczecie Badshahi umieszczone są relikwie przypisane prorokowi Mahometowi i jego potomkom. Jako ciekawostkę podam, że z jednego kąta do drugiego można komunikować się szeptem i nikt inny obecny w meczecie tego nie usłyszy. 🙂 Taki starodawny “telefon”.

Fort Lahore

Fort Lahore leżący na północnym końcu otoczonego murami miasta zajmuje obszar ponad dwudziestu hektarów. W czasach, kiedy Imperium Mongołów sięgnęło swojego szczytu pod względem znamienitości i bogactwa, czyli w XVII wieku, fort Lahore został niemalże całkowicie przebudowany.

Po początkowej przebudowie cesarza Akbara jego następcy – między innymi cesarze Shah Jahān i Aurangzeb – znacznie rozbudowali fort, dodając nowe, często pięknie udekorowane budynki. Dzięki temu Fort Lahore przedstawia różne etapy rozwoju mongolskiej architektury, co czyni go wyjątkowym. Jest podzielony na dwie części: administracyjną, która jest dostępna przez główne bramy oraz ukrytą sekcję mieszkalną.

Restauracja Haveli

Jeśli cenicie dobre jedzenie i chcecie zasmakować pakistańskich specjałów, koniecznie odwiedźcie restaurację Haveli. Mieści się w zabytkowym budynku Haveli Khalil Khan, który jest przepiękny i reprezentuje bogate dziedzictwo regionu. W skład menu wchodzą zarówno tradycyjne dania lokalne (np. handi, kabab czy tandoori), jak i międzynarodowe, więc każdy znajdzie coś dla siebie. Z tarasu restauracji roztacza się piękny widok na Lahore i meczet Badshahi, a jedzenie jest smaczne, jak na Pakistan mało ostre i warte polecenia.

Co warto zrobić? Sztuka malowania henną

Henna, w Pakistanie znana jako “mehndi”, od wielu lat wpisuje się w tamtejszą kulturę. Z pewnością niejednokrotnie widzieliście na zdjęciach te tradycyjne, misterne wzory! Jest to tymczasowa forma dekoracji zawierająca kształty symboliczne, kwiatowe i geometryczne. Malunki na dłoniach kobiet są stałą częścią uroczystości takich jak przykładowo zawarcie małżeństwa. W Lahore umówiłam się do artystki i doświadczyłam malowania henną na własnej skórze! 

Zanieczyszczenia w Lahore

Tego tematu nie mogę pominąć. Lahore zajmuje wysokie miejsce na liście miast z całego świata, jeśli chodzi o zanieczyszczenie powietrza zgodnie z Indeksem Jakości Powietrza (AQI). AQI powyżej stu zaczyna być niezdrowe, a w Lahore potrafi sięgnąć prawie dwustu – poziomu niebezpiecznego nie tylko dla wrażliwych osób, ale i ogólnej populacji. Przebywając tam, naprawdę mocno to odczułam, szczególnie pierwszej nocy. Miasto, podobnie jak kilka innych w prowincji Pendżab, boryka się z ogromnym problemem smogu.

Inne atrakcje w okolicy

Jeśli będziecie w Lahore, warto odwiedzić okoliczne atrakcje. Kilka z nich wymieniam poniżej, dodatkowo dobrze wybrać się na granicę z Indiami, aby zobaczyć pokaz sił, który odbywa się codziennie. Więcej w tym wpisie: Wagah: pokaz sił na granicy Pakistan-Indie.

Kopalnia soli Khewra

Kopalnia soli Khewra to druga pod względem wielkości kopalnia soli na świecie. Znajdziecie ją w Salt Range na płaskowyżu Potohar, który wznosi się z równiny Indusu w Pendżabie.

Kopalnia słynie z produkcji różowej soli, która jest często sprzedawana jako sól himalajska. To ważna atrakcja turystyczna przyciągająca ponad dwieście tysięcy odwiedzających rocznie. Znana nam historia kopalni sięga jej odkrycia przez wojska w 326 r. p.n.e., lecz uważa się, że handel solą rozpoczął się już w epoce Mongołów. Obecnie pozostaje największym źródłem soli w kraju, produkując jej ponad 350 000 ton rocznie.

Świątynie Katas Raj

Świątynie Katas Raj w pobliżu Chakwal w prowincji Pendżab w Pakistanie powstały w epoce hinduskich szahidów z około 615-950 roku n.e. i są poświęcone Bogu Śiwie. Stanowią jedno z najważniejszych hinduistycznych miejsc pielgrzymkowych w Pakistanie i do dziś są używane przez członków społeczności hinduistycznej – również tych, którzy podróżują tam z zagranicy. 

Legendy mówią, że miejsce, w którym wybudowano świątynie, zostało odwiedzone przez braci Pandawa ze słynnej “Mahabharty”, a cały kompleks został zbudowany w celu upamiętnienia ich wizyty. 

W Katas znajduje się Satgraha, grupa siedmiu starożytnych świątyń, pięć innych, które pochodzą z okresu średniowiecza, a także pozostałości buddyjskiej stupy oraz havelis (rodzaj świątyni wisznuickiej) rozrzucone wokół stawu uważanego za święty.

Lahore to miasto, które poprzez zabytki i przesiąknięte tradycją miejsca pozwala zbliżyć się do historii i kultury Pakistanu – tak odmiennej od naszej! Zdecydowanie jest godne wizyty. Odwiedziliście już jakieś miasto w Pakistanie? Macie do polecenia miejsca w granicach tego kraju, które zrobiły na Was największe wrażenie?

Jeśli wybierasz się do Pakistanu, mogą zainteresować Cię następujące wpisy:

Pakistan – co warto wiedzieć przed wyjazdem?

Co zobaczyć w Pakistanie? Atrakcje i mój plan podróży

Islamabad – co warto zobaczyć w stolicy Pakistanu?

Wagah: pokaz sił na granicy Pakistan-Indie. Jak się zaczął konflikt tych krajów?