Ile kosztują moje jeansy, czyli o wartości pieniądza 

„Podróże kształcą” i paru podobnych cytatów było mi dane słuchać przez całe dzieciństwo. Jednak z doświadczenia wiem, że nie zawsze, nie od razu i nie każdego. I tak nauka o tym ile wart jest pieniądz zajęła mi trochę czasu, z czego poniekąd się cieszę, bo rzadko wartościowe rzeczy przychodzą łatwo. Podzielę się z Wami paroma historiami, dzięki którym zmieniłam swój stosunek do pieniędzy.

Artykuł otwiera cykl “Przerwa w podróży”.

Ile kosztują ubrania w Turcji?

Z jednej strony firmowe, europejskie sklepy, gdzie za jeansy płaci się po pół europejskiej pensji, z drugiej… niemal identyczne modele „u Syryjki” za pięć lir*. Wtedy tylko zapamiętałam ile kosztowały ubrania, na których nawet uchodźcy robili interes, nie wspominając już o zagranicznych koncernach. Oczywiście, kupiłam tyle tureckich sukienek, ile zmieściło się w bagażu.

Ile warta jest nasza praca? Gdzie jakie produkty warto kupować, zaczynając od jeansów, aż po produkty spożywcze? Te pytania kołatały mi się w głowie, aż podjęłam decyzję, że chcę wspierać lokalnych producentów jak najczęściej.  Na wyjeździe szukam targowisk, ewentualnie lokalnych sklepów. Dla dociekliwych: w Polsce robię to samo.

*Oczywiście, że to nie jedyny kraj, w którym możemy zaobserwować takie skrajności.

W poszukiwaniu finansowych tajemnic Grecji

Bardzo długo nie potrafiłam pojąć przyczyn greckiego kryzysu. Był to, poza onieśmielającym słońcem główny powód mojej studenckiej wymiany. Niestety, za wiele się nie dowiedziałam, choć skutki kryzysu było widać gołym okiem, np. w Patras gdzie studiowałam.

Z greckich opowieści wynikało, że wydawali oni za dużo, ale przecież chyba wszyscy wiemy, że takie rzeczy dzieją się nie tylko w Helladzie. Po głębszym zagłębieniu się w temat, przyczyny kryzysu można streścić w czterech punktach.

Przyczyny kryzysu greckiego:

1. Warunkiem przyjęcia wspólnej waluty było spełnienie trzech warunków: Deficyt budżetowy poniżej 3 % PKB, dług publiczny poniżej 60% PKB, stopy procentowe niższe niż 1,5%. Petros Christodoulou, ówczesny Prezes Banku Narodowego Grecji (rónież były pracownik Goldman Sachs) pomógł ukryć deficyt oraz dług który znacznie przekraczał kryteria.
2. Po przyjęciu przez Grecję Euro w 2002 roku, rząd mógł zacząć się zadłużać i finansować różne projekty, ponieważ Grecje obowiązywały „europejskie” stopy procentowe czyli znacznie niższe niż uprzednio. Krótko mówiąc: zapanowało jeszcze większe rozdawnictwo. Coś mi to przypomina, a Wam?
3. Zadłużenie Grecji w 2006 roku wzrosło do poziomu niemożliwego do obsługi. W tym samym czasie wzrosły stopy procentowe, przez co jeszcze bardziej zwiększył się koszt obsługi długu.
4. W 2008 roku po upadku Lehman Brothers w USA, banki oraz instytucje finansowe wycofały środki z Grecji, a tamtejsze banki nie mając wyjścia musiały wystąpić o zwrot części pożyczek, które były przez ostatnie lata bardzo chętnie udzielane. Ten cios był na tyle silny, że dobił i tak już chwiejącą się gospodarkę Grecji w skutek czego bezrobocie zaczęło rosnąć.

Dzięki temu nauczyłam się obserwować gospodarkę kraju w którym mieszkam, oraz wychwytywać ciche sygnały. Pamiętajmy, że nie zawsze to co robią inni jest słuszne, zwłaszcza jeśli chodzi o ekonomię i finanse. Ponadto, w Grecji droga do kryzysu nie trwała roku. Na wszystko potrzeba czasu, nawet na upadek 🙂

Dla zainteresowanych tematem: wyczerpujące informacje na ten temat znajdziecie w tym wpisie oraz w książce „Ostatnie lata euro”.

Polska, Czechy, Węgry i Słowacja, czyli co nieco o naszych

Nie chcę wrzucać wszystkich do jednego worka, ale lubię robić porównania, zwłaszcza w przypadku państw Grupy Wyszehradzkiej. Tu koszt żywności, ubrań czy nawet internetu nie stoi w ścisłej korelacji z płaconymi podatkami. Zarówno ceny, jak i VAT nie są w 100% adekwatne do wielkości kraju, ani nawet do popytu na produkty (przykładem jest horrendalnie droga papryka na… Węgrzech).

Przeprowadzając się z Polski do Czech, a później z Czech na Węgry na własnej skórze poczułam, że trawa jest zielona tam gdzie nas nie ma. Co prawda, w Czechach zapłacimy najmniejsze podatki, ale nie jest to adekwatne do cen. Jedynie koszt wynajmu stoi na relatywnie dobrym poziomie.

Tutaj więcej informacji jakie są koszty życia na Węgrzech, Czechach i w Polsce. I nie wierzcie pogłoskom, że w Polsce jest naj-naj-najgorzej. Pamiętajmy, takie ekonomiczne newsy, że w Polsce żyje się kiepsko sprzedają się najlepiej.

Stany Zjednoczone: gospodarowanie przede wszystkim

Nie będę ukrywać, że to tam przeżyłam największe zaskoczenie. Zarabiałam 8$ na godzinę, płaciłam prawie 100$ tygodniowo za pokój, a po paru miesiącach byłam w stanie wybrać się w podróż po USA od Miami po zachodnie wybrzeże i… wrócić z pieniędzmi. Dla dociekliwych podsumowanie tego wyjazdu wraz z kosztami we wpisie: Work and Travel koszty.

To w Stanach na własne oczy zobaczyłam, że zarobki są ważne, ale jeszcze ważniejsze jest to co z nimi zrobimy. Moi znajomi z pracy może i zarabiali dwa razy więcej, a nie dość, że nie mieli oszczędności, to nie byli w lepszej sytuacji od nas, studentów z Europy (Polska, Słowacja, Czechy).

Ważne! w Ameryce są ludzie, którzy świetnie radzą sobie z finansami. Nawet w Myrtle Beach Maciej poznał kierowcę autobusu, który poza prowadzeniem budżetu, w międzyczasie inwestuje na giełdzie. Takich nie było jednak w moim miejscu pracy.

Cypr: run na banki

Zapewne, gdyby spytać większość Was o Cypr i ekonomię, większość odpowiedzi będzie się kręcić wokół raju podatkowego i Forexu. Całkiem słusznie, ale Cypr to również czarne karty w historii Unii Europejskiej. Jakim cudem?

Pięć lat temu, w 2013 roku na Cyprze został wprowadzony “podatek od oszczędności” w celu ratowania banku. Obejmował on: 6,75% wkładów do 100 tysięcy euro i 9,9%- powyżej tej sumy.  Procedura ta nazywa się bail-in (obowiązuje również w Polsce) i mówi ona o tym, że w przypadku problemów banku ten będzie mógł przejąć depozyty klientów w celu ratowania sytuacji. Wg. Ustawy dotyczy tylko depozytów powyżej 100 tys. euro, czyli jakieś 425 tys. zł.

Czy  tego typu „podatek od oszczędności” wprowadzą któregoś dnia w Polsce? Tego niestety nie wiem. Uwaga! Warto pamiętać, że nasze oszczędności i tak są poddawane redukcji o inflację.

Chcesz się dowiedzieć więcej? Informacje znajdziesz np. tu lub tu.

Gotówka czy karta?

O płaceniu gotówką alarmuje wielu, np. Bezprawnik czy Independentrader. I ja jak najczęściej płacę gotówką, bo chcę mieć taką możliwość w przyszłości. Czy jest się o co martwić? I dlaczego ja się o to martwię? Przecież wymienione wyżej teorie mogłyby stanowić martwe prawo, czy też teorię spiskową. Wierzę w to, bo np. na Węgrzech wielu Polaków miało problemy z wyciągnięciem pieniędzy z konta. Pracownicy banków po prostu stwierdzali, że nie są pewni ich tożsamości! Nie przeszedł paszport, dowód osobisty, czy Węgierskie papiery. Trzeba było… czekać. Parę tygodni. Uwierzytelniać. Ustawa „antyterrorystyczna” zrobiła swoje.

Ile wart jest pieniądz?

Niektórzy powiedzą, że wystarczy wejść na AliExpress żeby się o tym przekonać. Jeszcze inni, że lepiej się nie zastanawiać i wszystko wydać dziś. Jestem zdania, że to ile pieniędzy mamy nie jest tak ważne, jak to, co z nimi zrobimy.

A co Wy o tym wszystkim myślicie?

Buziaki,